Gezonde mensen kunnen het zich vaak niet voorstellen. Waarom zou je in vredesnaam niet gereanimeerd willen worden? Maar mensen met een niet-reanimeren wens hebben daar vaak heel goed over nagedacht. De kwaliteit van leven is voor hen vaak de belangrijkste reden om dit te besluiten. In dit artikel bespreken we alles wat je moet weten rondom niet gereanimeerd willen worden en hoe je dit kenbaar maakt. Ook lees je welke opties je hebt om dit kenbaar te maken, bijvoorbeeld met de niet-reanimerenpenning en alternatieven.
TIP: geen zin om te lezen? Bekijk de videosamenvatting in 1 minuut…
Wanneer word je gereanimeerd?
Reanimatie wordt gestart wanneer je hart stopt met zelf bloed rond te pompen. Dat wordt een hartstilstand genoemd. Hierdoor raak je bewusteloos en stop je met ademen. Door in een vast ritme op de borstkas te drukken (hartmassage) wordt de bloedcirculatie weer in gang gezet en gehouden. Er bestaat geen grens voor de duur van een reanimatie. Hoe langer de reanimatie duurt, hoe lager de kans op overleving.
Wat betekent niet reanimeren eigenlijk?
Wanneer je niet gereanimeerd wilt worden heb je daar vaak een goede reden voor. Vaak zijn mensen al ziek. Neem bijvoorbeeld meneer Boersma. Hij is nog maar 65 jaar oud, maar wil absoluut niet gereanimeerd worden. En dat is zeker niet omdat hij het leven niet meer leuk vindt, integendeel zelfs.
Meneer Boersma heeft een lange lijst aan medische aandoeningen. Hierdoor is de kans dat hij een reanimatie na hartstilstand overleeft wel aanwezig. Maar er is bij voorbaat al bekend, dat mocht hij het overleven, er weinig tot geen kwaliteit van leven zal zijn. Een groot deel van zijn bloedvaten is zo slecht of verstopt, dat zijn organen bij een hartstilstand direct te weinig zuurstof krijgen en afsterven. Mocht je de reanimatie dan toch overleven zijn de belangrijkste organen dermate beschadigd dat een normaal leven niet mogelijk is.
Niet reanimeren wens bespreken
Boersma geeft ook aan dat het voor hem geen moeilijke beslissing was. Natuurlijk is de gedachte alleen al beangstigend, maar een leven als kasplantje is wat hem betreft nog erger. Zijn gezin en familie staan achter zijn keuze en respecteren zijn niet reanimeren wens. Ondanks dat het geen makkelijk onderwerp is, merken ze wel dat het helpt om het er vaker over te hebben. Bij de kinderen kwam de mededeling eerst wel als een schok. Maar wanneer je uitlegt hoe de situatie is en waarom je deze keuze maakt veranderd dat in begrip. Iedereen ziet de ernst van de situatie wel in. Een leven als kasplantje of aan allerlei machines om je in leven te houden is geen waardig bestaan voor Boersma.
Het is belangrijk je wens bespreekbaar te maken, zeker bij familie. Er rust nog steeds een groot taboe op het niet gereanimeerd willen worden. Maar mede vanwege de corona crisis is het aantal mensen met deze wens gestegen. Het is niet alleen belangrijk, maar ook noodzakelijk om dit met je arts te bespreken. Je huisarts kan je bijvoorbeeld uitleggen wat de risico’s in jouw geval zijn bij een reanimatie. Dit helpt om een doordachte keuze te maken.
Kwaliteit van leven
Euthanasie en Niet Reanimeren? Er is wel een duidelijk verschil tussen de mensen die zo ziek zijn dat ze niet meer willen leven en mensen die bang zijn voor het leven na reanimatie. Wanneer iemand euthanasie kiest, is het voor te stellen dat die persoon ook niet gereanimeerd wil worden. Maar niet iedereen met een niet-reanimeren penning wil ook daadwerkelijk dood. Wanneer je kwaliteit van leven nu nog goed is, hoop je natuurlijk gewoon oud te worden. In tegenstelling tot euthanasie waarbij je de wens hebt om je leven direct te beëindigen. Vaak is er al sprake van ondraaglijk lijden, terwijl er bij niet-reanimeren nog geen sprake van is.
Bij gezonde mensen is slechts 2 tot 3 % na een succesvolle reanimatie afhankelijk van zorg. 80 tot 90% van de overlevenden heeft 1 jaar na de reanimatie een goede kwaliteit van leven. Over mensen die onderliggende ziekten hebben zijn zover wij konden ontdekken geen cijfers bekend.
Een schriftelijke wilsverklaring opstellen
In een wilsverklaring of levenswensverklaring staat beschreven wat er met jouw moet gebeuren wanneer je dit zelf niet meer kunt beslissen. Bijvoorbeeld wanneer je in coma bent geraakt of als je niet meer aanspreekbaar bent. Een arts kan in dat geval niet meer met je communiceren en je kunt je wensen niet meer kenbaar maken. In de wilsverklaring staat of je in zo’n geval behandeld wilt worden.
Een wilsverklaring moet ook ingediend worden bij je (huis)arts. Die zorgt vervolgens dat jouw wens om niet gereanimeerd bekend wordt gemaakt bij zorgverleners als meldkamers en ziekenhuizen.
Veel mensen worden angstig bij het idee dat ze geen hulp krijgen bij een hartstilstand. Wanneer je medische hulp nodig hebt, kan een ambulanceverpleegkundige of arts, nog steeds zorgen dat je niet onnodig zal lijden. Ze zijn daarbij wel verplicht jouw wens te respecteren en mogen geen levensreddende handelingen meer uitvoeren als jij dat niet wil.
Wil je een wilsverklaring opstellen, doe dat dan op tijd wanneer je volledig toerekeningsvatbaar bent. Je kunt je altijd nog bedenken of je verklaring aanpassen. Zorg dat mensen als familie en vrienden van jouw wensen op de hoogte worden gesteld.
Wat moet er in een wilsverklaring staan?
Het is belangrijk om duidelijk te zijn over wat je wel of juist niet meer wilt. Daarom zijn de volgende punten belangrijk om op te nemen in je wilsverklaring:
- of je nog behandeld wilt worden en zo ja, welke behandelingen
- of je gereanimeerd wilt worden
- of je aan het einde van je leven nog naar een ziekenhuis wilt worden gebracht
- of artsen er alleen aan mogen doen om je leven te verlengen, bijv. bij dementie
- wie je mag vertegenwoordigen wanneer je dit zelf niet meer kunt (bijv. partner of kinderen)
Download hier een voorbeeld wilsverklaring tot niet-reanimeren van thuisarts.nl
Schrijf je wensen altijd zo duidelijk mogelijk op. Er mag namelijk geen enkele ruimte voor twijfel zijn. Het hoeft geen boekwerk te worden, 1 kantje is voldoende als daarin jouw wens helder staat beschreven. Onderteken altijd met je naam, adres, handtekening en datum. De wilsverklaring is dan direct geldig. Je hoeft dus niet naar een notaris. Wel moet je de verklaring nog delen met je huisarts zodat deze kan zorgen dat andere hulpverleners op de hoogte zijn. De wilsverklaring wordt dan aan je medische dossier toegevoegd.
Hoe weten hulpverleners dat je niet gereanimeerd wil worden?
Een hulpverlener kan niet zo makkelijk zien of jij wel of niet gereanimeerd wil worden. Ook al zou je jouw wilsverklaring op zak hebben. Wanneer er een medisch noodgeval is, zoals een hartaanval of verdrinking, gaan ze niet eerst zoeken om te kijken of je wel gered wil worden. En dit is meteen het lastige wanneer je geen reanimatie wil. Hoe maak je hulpverleners in geval van nood duidelijk dat ze je niet mogen helpen? Daarvoor is de niet reanimerenpenning bedacht.
De niet-reanimerenpenning
De niet reanimerenpenning is eigenlijk een draagbare wilsverklaring van aluminium, die je met een ketting om je hals draagt. Op de ene kant staan je naam, geboortedatum en handtekening, samen met een pasfoto in kleur. Op de andere kant staat “Ik verbied iedereen, onder alle omstandigheden, elke vorm van reanimatie op mij toe te passen”.
Hiermee verbied je hulpverleners, zoals artsen en professionele zorgverleners, dus om jouw te reanimeren. Het is voor EHBO’ers, burgerhulpverleners en bedrijfshulpverleners NIET verplicht zich hieraan te houden. Die laatsten mogen zelf beslissen of ze stoppen of doorgaan na het zien van de penning. De kosten voor de niet-reanimerenpenning bedragen € 51,50 en is hier te bestellen bij de patiëntenfederatie Nederland.
Niet reanimeren armband
Juist om jouw wens om niet gereanimeerd te willen worden zo duidelijk mogelijk kenbaar te maken, hebben wij een siliconen polsbandje gemaakt. Dit niet reanimeren polsbandje heeft een felle rode kleur met duidelijke, grote, witte letters. Wanneer de penning achter je zou belanden, bijvoorbeeld door een val, heb je veel meer kans dat hulpverleners jouw wens toch zien. Ook worden hulpverleners niet getraind op het zoeken naar een penning, maar zo snel mogelijk de levensreddende handelingen starten.
Een polsbandje of armband is direct zichtbaar wanneer op die plaats naar een hartslag wordt gezocht. De hulpverlener ziet het bandje en kan de tekst niet over het hoofd zien. Hij zal vervolgens op zoek moeten gaan naar een erkende wilsverklaring met je naam en handtekening, voordat hij verder mag gaan met zijn handelingen. Wanneer je de officiële niet-reanimerpenning draagt zullen de hulpverleners deze dus moeten opzoeken.
Het niet reanimeren bandje is dus geen officiële wilsverklaring zoals de penning. Maar wel een erg nuttig toevoeging op de penning.
Alternatief voor niet-reanimerenpenning
Wanneer je niet gereanimeerd wilt worden, doe je er goed aan dit zo duidelijk mogelijk kenbaar te maken. In tegenstelling tot de penning is het niet reanimeren polsbandje al verkrijgbaar voor slechts 5 euro. De niet-reanimerenpenning kost € 51,50 en is alleen verkrijgbaar via de patiëntenfederatie Nederland. Dit is een onafhankelijke stichting die opkomt voor alle mensen die zorg nodig hebben. Ze regelen de officiële administratie die bij de niet reanimeren penning hoort.
Een andere veel gebruikte optie is een niet reanimeren tatoeage te nemen en deze op de borst te plaatsen. Op die manier zal een hulpverlener ook altijd kunnen zien dat er een wilsverklaring moet zijn.
De niet reanimeren penning was voorheen verkrijgbaar via de NVVE, de vereniging voor vrijwillig levenseinde. De neutrale patientenfederatie heeft dit overgenomen, omdat niet iedereen zich kon vinden in de idealen van de NVVE.
Rechtsgeldigheid niet reanimeren penning
Een niet-reanimerenpenning, niet reanimeren tatoeage, en een wilsverklaring zijn allemaal rechtsgeldig. Ze zijn een behandelverbod en verbieden dus iedereen om jou te reanimeren. De wet zegt hierover dat “elke wilsverklaring in schrift opgesteld en te herleiden tot de patiënt geldig is”.
De penning is voorzien van een pasfoto en handtekening en daarom te herleiden naar de patiënt. Ook als deze penning niet van de patiëntenfederatie komt, kan deze dus rechtsgeldig zijn. Een papieren wilsverklaring is ook op die manier te herleiden en dus rechtsgeldig. Een tatoeage is ook in schrift opgesteld en aangezien deze vast op je lichaam zit ook te herleiden naar jou.
Is het strafbaar iemand te reanimeren die dat niet wil?
Je bent in Nederland bij wet verplicht om iemand te helpen als die persoon in levensgevaar is. Je hoeft niet per se eerste hulp te verlenen, maar mag het slachtoffer ook niet aan zijn lot overlaten. Maar hoe zit het dan als diegene geen hulp wil? Wat je in ieder geval kunt doen is het alarmnummer 112 bellen. Daarmee handel je wetmatig en zonder de wens van het slachtoffer te negeren.
Je bent in het geval van iemand die niet gereanimeerd wil worden, niet strafbaar als je geen eerste hulp verleent. Je bent ook niet strafbaar als je het wel doet.
Niet-professionele zorgverleners zoals, voorbijgangers, EHBO’ers, bhv’ers en burgerhulpverleners en zijn niet verplicht te stoppen met reanimeren na het zien van bijvoorbeeld de penning. Zij mogen zelf de beslissing nemen of ze doorgaan of stoppen met de reanimatie. Zodra een professionele hulpverlener ter plaatse komt neemt die de verantwoordelijkheid over.
Voor professionele zorgverleners ligt het anders. Deze zijn bij wet verplicht direct te stoppen met reanimeren als duidelijk is dat er een niet-reanimeren verklaring is. Het moet in dat geval wel volkomen duidelijk zijn dat jij als patiënt niet gereanimeerd wil worden en dat de wilsverklaring bij die persoon hoort. Bij twijfel mag ook de professionele hulpverlener doorgaan met reanimeren zonder dat dit strafbaar is.
Bronnen:
thuisarts.nl
patientenfederatie.nl
hartstichting.nl
ikehbo.nl